Uitspraak 2018-600 (Bindend)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-600
(prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. Z. Bonoo, secretaris)

Klacht ontvangen op        : 15 januari 2018

Ingediend door               : Consument

Tegen                            : ASR Schadeverzekering N.V., gevestigd te Utrecht, verder te noemen Verzekeraar

Datum uitspraak             : 26 september 2018

Aard uitspraak                : Bindend advies

Samenvatting

Consument beklaagt zich erover dat Verzekeraar de verzekeringsvoorwaarden eenzijdig heeft gewijzigd. Consument vordert nakoming van de verzekeringsovereenkomst, hetgeen inhoudt dat Verzekeraar de 10 jaar nieuwwaardedekking handhaaft. De Commissie is van oordeel dat Verzekeraar Consument in duidelijke en eenvoudige bewoordingen heeft geïnformeerd over de verlenging van de verzekeringsovereenkomst en de voorgenomen wijziging van de verzekerings-voorwaarden. Tevens heeft Verzekeraar Consument gewezen op diens bevoegdheid om de verzekeringsovereenkomst op te zeggen. De door Consument aangevoerde omstandigheden vormen voor de Commissie geen aanleiding om aan te nemen dat de wijziging van de verzekeringsvoorwaarden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. De vordering van Consument wordt afgewezen.

1. Procesverloop 

De Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken met de daarbij behorende bijlagen:

• het door Consument ingediende klachtformulier;
• de aanvullende stukken van Consument;
• het verweerschrift van Verzekeraar;
• de repliek van Consument;
• de dupliek van Verzekeraar.

De Commissie stelt vast dat partijen hebben gekozen voor een bindend advies.

De Commissie stelt vast dat het niet nodig is de zaak mondeling te behandelen. De zaak kan daarom op grond van de stukken worden beslist.

2. Feiten 

Bij de beoordeling van de klacht gaat de Commissie uit van de volgende feiten.

• Consument heeft bij Verzekeraar een caravanverzekering (hierna: de Verzekering) afgesloten.
• Op de Verzekering zijn de Polisvoorwaarden PB0110 VC01 (hierna: de Voorwaarden) van toepassing. In de Voorwaarden staat, voor zover relevant, het volgende vermeld:

‘‘(…)

10 Wijziging van premie en/of voorwaarden

Verzekeraars hebben het recht de premie en/of voorwaarden voor bepaalde groepen verzekeringen en bloc te wijzigen. Behoort deze verzekering tot die groep, dan zijn verzekeraars gerechtigd de premie en/of voorwaarden van deze verzekering overeenkomstig die wijziging aan te passen en wel op een door hen te bepalen datum. Verzekeringnemer wordt van de wijziging in kennis gesteld en wordt geacht hiermee te hebben ingestemd tenzij hij binnen 30 dagen na ontvangst van de schriftelijke mededeling van verzekeraars de verzekering opzegt. De verzekering eindigt op de dag waarop de wijziging volgens schriftelijke mededeling van verzekeraars ingaat echter niet eerder dan 30 dagen na de dagtekening van bedoelde mededeling. 

11 Duur en einde van de verzekering

11.1 De verzekering gaat in op de op het polisblad vermelde ingangsdatum en eindigt op de op het polisblad vermelde contractvervaldatum en wordt daarna indien op het polisblad een contractduur is aangegeven telkens stilzwijgend voor deze duur verlengd tenzij opzegging heeft plaatsgevonden overeenkomstig art. 11.2.

11.2 Verzekeraars zijn bevoegd de verzekering per contractvervaldatum schriftelijk aan de andere partij op te zeggen, mits daarbij een opzegtermijn van ten minste twee maanden in acht wordt genomen. Verzekeringsnemer is bevoegd de verzekering op ieder tijdstip schriftelijk aan de andere partij op te zeggen, mits daarbij een opzegtermijn van ten minste een maand in acht wordt genomen.

(…)’’

• Op het polisblad staat, voor zover relevant, het volgende vermeld:

‘‘(…)

(…)’’

• Bij brief van 20 april 2017 heeft Verzekeraar Consument het volgende bericht:

‘‘(…)

U heeft momenteel één of meerdere schadeverzekeringen via Sticol die na zorgvuldige onderhandelingen bij de door Aon gecontracteerde verzekeringsmaatschappijen zijn ondergebracht. Met deze brief wil het bestuur u informeren over de verlenging van uw lopende verzekering(en) per 1 juli 2017. De Verzekeringen worden verlengd voor een jaar. Daarnaast wil het bestuur u met deze brief op de hoogte brengen van de aanpassingen in de verzekeringsvoorwaarden en premies.

(…)

Marktontwikkelingen

In de verzekeringsmarkt is er de afgelopen jaren veel veranderd. Deze veranderingen hebben invloed gehad op de onderhandelingen:

• Bij een aantal verzekeringen zijn er beduidend meer/hogere schades dan premieopbrengsten;
• De hoogte van de uitkeringen van letselschades neemt aanzienlijk toe;
• De Nederlandsche Bank stelt meer eisen aan verzekeraars om tot een positief rendement te komen;
• De boekhoudregels zijn bij verzekeraars aangescherpt. Hierdoor moeten verzekeraar individuele risico’s beter inschatten en meer geld reserveren om bij schade aan hun verplichtingen te voldoen.

Aanpassingen

Bovenstaande ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de premies en voorwaarden van nagenoeg alle verzekeringen zijn aangepast en dat de pakketkorting komt te vervallen.

De premiesystematiek is zo aangepast dat iedere premie beter past bij ieders individueel verzekeringsrisico. Wij willen een passende individuele premie, zodat het collectieve voordeel voor iedereen in ons contract in balans is. De premieaanpassingen voor de woonhuisverzekering en de autoverzekering voor de jongeren zijn het grootst.

(…)

Wat moet u doen?

Alles wordt voor u geregeld. Voor 1 mei 2017 ontvangt u een brief met de nieuwe premie. Voor
7 juli 2017 ontvangt u van Aon de nieuwe polis met productinformatie en eventueel uw groene kaart.

(…)’’

• Bij brief van 26 april 2017 heeft Verzekeraar Consument het volgende medegedeeld:

‘‘(…)

U heeft een verzekering voor uw caravan via Sticol. Vanaf 1 juli 2017 wijzigen uw premie en voorwaarden.

Wat verandert er voor u?

We hebben uw verzekering omgezet naar onze nieuwe caravanverzekering. Bij deze brief ontvangt u een infoblad. Zo heeft u alle belangrijke informatie bij de hand en kunt u alles rustig dorlezen.

Verzekeraars moeten maatregelen nemen omdat er meer aan schades uitbetaald wordt dan dat er aan premie binnenkomt. Onder andere stijgen de kosten voor duurdere reparaties.

Helaas moeten wij uw premie en voorwaarden aanpassen. Heeft u nu pakketkorting op deze verzekering dan komt deze korting te vervallen.

Wij kunnen uw verzekering alleen voortzetten tegen gewijzigde voorwaarden. Wij informeren u nu ruimschoots voor 1 juli 2017 over deze wijzigingen, zodat u de tijd heeft om te bepalen of deze verzekering nog past bij uw situatie.

(…)

Wat moet u doen?

Deze wijzigingen gaan in per 1 juli 2017. Als u akkoord gaat hoeft u niets te doen. Past de verzekering niet meer bij u? Dan kunt u deze dagelijks opzeggen met een opzegtermijn van
30 dagen. U kunt ook opzeggen per 1 juli 2017. Geeft u dat dan voor 1 juli 2017 door.

(…)’’

• Op het informatieblad van april 2017 van Verzekeraar staat het volgende vermeld:

‘‘(…)

Wat verandert er voor u?

Eigen risico

Het eigen risico is EUR 150,00 per gebeurtenis. Wanneer u schade heeft, is het altijd vervelend als u een flink bedrag aan eigen risico zelf moet betalen. Wanneer u schade aan uw caravan laat herstellen door een aangesloten schadeherstelbedrijf, betaalt u geen eigen risico.

Verzekerd bedrag accessoires

Als uw caravan is uitgerust met accessoires die niet vanuit de fabriek zijn aangebracht, zoals een caravanmotor of zonnepanelen, dan kunt u deze ook meeverzekeren. De accessoires zijn dan verzekerd tot een bedrag van maximaal EUR 5.000,00. U kunt dit bedrag niet aanpassen.

Nieuwwaarderegeling

Bij de nieuwe caravanverzekering vergoeden wij bij totaal verlies of diefstal van de caravan de nieuwwaarde als uw caravan niet ouder is dan drie jaar.

(…)’’

• Per 1 juli 2017 heeft Verzekeraar de verzekeringsvoorwaarden gewijzigd.
• Consument heeft bij Verzekeraar een klacht ingediend.
• In de klachtbrief van Consument staat het volgende vermeld:

‘‘(…)

In 2014 werd bij de aankoop van een nieuwe caravan door mij uitgezocht bij welke maatschappij ik het beste mijn caravan kon verzekeren. Ik kwam na een aantal consultaties uit bij Sticol omdat deze de voor mij gunstigste caravanverzekering kon aanbieden. Mijn caravan was nieuw zoals ik reeds aangaf en ik was er bij gebaat dat, mocht er onverhoopt iets met de caravan gebeuren ik ook goed verzekerd zou zijn. Voorwaarden bij alle maatschappijen zijn dat het een nieuwe caravan moet zijn wil je deze voor een termijn van 5/10 jaar tegen nieuwwaarde kunnen verzekeren.

De verzekering werd afgesloten voor een nieuwwaarde termijn van 10 jaar. Ik betaalde hier dan wel extra premie voor. Wat schetst mijn verbazing dat eenzijdig door Sticol via AON de termijn van 10 jaar wordt teruggebracht naar 3 jaar. Eea houdt voor mij in dat ik niet meer ergens anders de caravan voor een langere termijn tegen nieuwwaarde kan verzekeren, want dit kan alleen als een nieuwe caravan hebt, zoals ik reeds aangaf.

Het verbaast mij verder dat er geen uitzondering wordt gemaakt voor diegenen die reeds deze verzekering hebben lopen. Ik kan mij voorstellen dat als je vanaf 1.7 een nieuwe verzekering afsluit, die termijn dan voor je gaat gelden. Dat zijn de voorwaarden namelijk op dat moment/is dit ook weer een wassen neus. Kun je totaal niet meer van je afgesloten verzekeringen op aan, ook al zou de maatschappij voor deze branche wat verlies lijden. Mocht dit het geval zijn dan kan ik mij voorstellen dat evt. de premie wat verhoogd wordt.

Het bedrag dat ik betaalde voor de termijn van 10 jaar tegen nieuwwaarde is namelijk veel hoger dan voor een WA/all riskverzekering. Restitutie hiervan zou op zijn plaats zijn.

Ik dien dan ook een klacht in voor:

1. Verandering termijn nieuwwaarde
2. Verzoek restitutie teveel betaalde premie

(…)’’

• Bij brief van 18 juli 2017 heeft Verzekeraar Consument het volgende bericht:

‘‘(…)

Het is vervelend dat u de premie voor 10 jaar nieuwwaarde heeft betaald en dat de termijn
per 1 juli 2017 is teruggebracht naar een termijn van 3 jaar. Uw verzekeringssituatie is opnieuw besproken met verzekeraars. Verzekeraars zijn bereid de teveel betaalde premie aan u te vergoeden.

De vergoeding bedraagt EUR 447,70 inclusief 21% assurantiebelasting.

(…)

Gezien de resultaten in het collectieve contract en de ontwikkelingen in de verzekeringsbranche is de aanpassing van dit product noodzakelijk. De verzekering kunnen wij helaas niet terugzetten naar de oude situatie. Wij hebben ervoor gekozen een product te maken dat passend is voor het overgrote deel van onze klanten. Wij zijn ons ervan bewust dat dit niet voor iedereen positief uitpakt.

(…)’’

• De uitwisseling van standpunten in de interne klachtprocedure heeft niet geleid tot een oplossing.

3. Vordering, klacht en verweer

Vordering Consument

• Consument vordert nakoming van de verzekeringsovereenkomst, hetgeen inhoudt dat Verzekeraar de 10 jaar nieuwwaardedekking handhaaft.

Grondslagen en argumenten daarvoor

• Deze vordering steunt, kort en zakelijk weergegeven, op de volgende grondslagen:

• Consument heeft de caravanverzekering destijds afgesloten vanwege de 10 jaar nieuwwaardedekking. Consument mocht er vanuit gaan dat deze dekking daadwerkelijk 10 jaar van toepassing zou zijn. Verzekeraar heeft de gronden van de wijziging niet nader gemotiveerd. Verzekeraar vermeldt slechts dat meer schade uitbetaald wordt dan dat er aan premie binnenkomt. Verzekeraar had kunnen weten dat het aanbieden van een
  10 jaar nieuwwaardedekking een grote schadelast kon veroorzaken. De 10 jaar nieuwwaardedekking is een essentieel onderdeel van de verzekeringsovereenkomst. Het wegnemen van deze dekking is in strijd met de maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Verzekeraar dient de 10 jaar nieuwwaardedekking in stand te houden.
• Het aanbieden van een 10 jaar nieuwwaardedekking kan in beginsel aangemerkt worden als een duurovereenkomst. Door de dekking te wijzigen naar 3 jaar, schiet Verzekeraar tekort in de nakoming van deze duurovereenkomst. Consument heeft als gevolg van de wijziging niet de mogelijkheid gekregen om gebruik te maken van de 10 jaar nieuwwaarde-dekking. Mocht er geen sprake zijn van een duurovereenkomst, dan is het in onderhavig geval niet redelijk en billijk om een dergelijk grote dekking en essentieel onderdeel van de Verzekering tussentijds weg te nemen. De 10 jaar nieuwwaardedekking was voor Consument de voornaamste reden om voor Verzekeraar te kiezen. Het is voor Consument thans niet meer mogelijk om zijn caravan na drie jaar nog te verzekeren tegen nieuwwaarde. Als Consument ten tijde van het afsluiten van de verzekerings- overeenkomst had geweten dat er een kans zou zijn dat de nieuwaarderegeling gewijzigd zou worden, dan had hij een andere verzekering met een nieuwwaardedekking van vijf jaar uitgezocht.

Verweer van Verzekeraar

• Verzekeraar heeft de stellingen van Consument gemotiveerd weersproken. Voor zover nodig zal de Commissie bij de beoordeling daarop ingaan.

4. Beoordeling

• Ter beoordeling ligt de vraag voor of Verzekeraar gerechtigd was de van toepassing zijnde verzekeringsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen. De Commissie overweegt als volgt.

• Ingevolge artikel 11.1 van de Voorwaarden wordt de Verzekering na de aanvankelijk overeengekomen duur telkens stilzwijgend met een zelfde termijn, in het onderhavige geval een jaar, verlengd. Op grond van art. 11.2 van de Voorwaarden is Verzekeraar bevoegd de verzekering per contractvervaldatum schriftelijk aan de andere partij op te zeggen, mits daarbij een opzegtermijn van ten minste twee maanden in acht wordt genomen. Consument is bevoegd de verzekering op ieder tijdstip schriftelijk aan Verzekeraar op te zeggen, mits daarbij een opzegtermijn van ten minste een maand in acht wordt genomen.

• Uit de Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen particuliere schade- en inkomensverzekeringen van het Verbond van Verzekeraars, die op 1 januari 2010 in werking is getreden, volgt dat Verzekeraar de verzekerde tijdig voor het verstrijken van de eerste contractstermijn in duidelijke en eenvoudige bewoordingen dient te informeren over de verlenging van de verzekeringsovereenkomst. Na de verlenging heeft de verzekeringnemer het recht de overeenkomst op elk gewenst moment op te zeggen met een opzegtermijn van een maand.

• Bij verlenging van de onderhavige verzekeringsovereenkomst geldt dus dat Verzekeraar Consument vóór de verlenging in duidelijke en eenvoudige bewoordingen moet informeren over de verlenging van de overeenkomst. Op de verlengingsdatum mag Verzekeraar de verzekeringsvoorwaarden wijzigen. Consument mag de wijziging echter weigeren en de verzekeringsovereenkomst opzeggen. Doet hij dat niet, dan kan hij ook na de verlenging op elk gewenst moment de verzekering nog opzeggen met inachtneming van een opzegtermijn van een maand. Tegenover de bevoegdheid van Verzekeraar om op de verlengingsdatum de premie en voorwaarden te wijzigen staat dus enerzijds zijn informatie- en motiveringsplicht en anderzijds de bevoegdheid van Consument om na het lopende verzekeringsjaar te allen tijde de verzekering te beëindigen. Daarmee zijn de wederzijdse rechten en verplichtingen voldoende in evenwicht. Tot slot geldt dat, in het bijzondere geval dat een wijziging van de premie en/of voorwaarden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, Verzekeraar de verzekerde geheel of gedeeltelijk niet aan de wijziging kan houden. Vergelijk Commissie van Beroep Kifid
  15 juni 2017, 2017-021.

• Vast staat dat Verzekeraar Consument bij brieven van 20 april 2017 en 26 april 2017 tijdig en in duidelijke en eenvoudige bewoordingen heeft geïnformeerd over de verlenging van de verzekeringsovereenkomst en de voorgenomen wijziging van de verzekerings-voorwaarden. Tevens heeft Verzekeraar Consument gewezen op diens bevoegdheid om de verzekeringsovereenkomst op te zeggen. Consument beklaagt zich erover dat Verzekeraar de gronden van de wijziging niet nader heeft gemotiveerd.Verzekeraar heeft in de Kifid-procedure de context van de reden tot het wijzigen van de 10 jaar nieuwwaarderegeling nader toegelicht. De wijziging van de nieuwwaarderegeling is onder meer doorgevoerd omdat het te verzekeren risico te groot en te duur is geworden om nog langer voort te zetten. Verzekeraar was nog de enige verzekeraar in Nederland die een 10 jaar nieuwwaardedekking voor een toercaravan aanbood. Volgens Verzekeraar is de 10 jaar nieuwwaarderegeling vanwege de hoge schadelast in verhouding tot de premieopbrengsten niet langer houdbaar. Ook speelden de verscherpte eisen van de Nederlandsche Bank een rol. Hiermee heeft Verzekeraar, naar het oordeel van de Commissie, voldoende inzicht gegeven in zijn redenen tot het wijzigen van de nieuwwaarderegeling.

• Consument stelt zich voorts op het standpunt dat het aanbieden van een 10 jaar nieuwwaardedekking in beginsel aangemerkt kan worden als een duurovereenkomst. Nu de nieuwwaardedekking is gewijzigd naar 3 jaar, schiet Verzekeraar tekort in de nakoming van deze overeenkomst. De Commissie kan Consument niet volgen in zijn stelling, nu uit het polisblad volgt dat de verzekeringsovereenkomst voor een contractstermijn van één jaar, al dan niet met stilzwijgende verlenging van telkens een jaar, is aangegaan. Dat de nieuwwaardedekking voor een periode van 10 jaar geldt, doet hieraan niet af. Van een duurovereenkomst is geen sprake. Verder is het Verzekeraar – zie r.o. 4.4 – bij de verlenging toegestaan de verzekeringsvoorwaarden aan te passen.

• Tot slot stelt Consument dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is om de 10 jaar nieuwwaardedekking tussentijds te wijzigen. De 10 jaar nieuwwaardedekking was voor Consument de voornaamste reden om voor Verzekeraar te kiezen. Het is voor Consument thans niet meer mogelijk om zijn caravan nog te verzekeren tegen nieuwwaarde. Als Consument ten tijde van het afsluiten van de verzekeringsovereenkomst had geweten dat er een kans zou zijn dat de nieuwaarderegeling gewijzigd zou worden, dan had hij een verzekering met een nieuwwaardedekking van vijf jaar uitgezocht. Naar het oordeel van de Commissie is de onderhavige wijziging, die inhoudt dat de 10 jaar nieuwwaarderegeling wordt gewijzigd naar 3 jaar, aan te merken als een wezenlijke wijziging van de Verzekering. Zoals reeds in rechtsoverweging 4.5 is overwogen heeft Verzekeraar Consument uitdrukkelijk en in niet mis te verstane bewoordingen gewezen op de voorgenomen wijziging van de verzekeringsvoorwaarden.Om die reden vormen de door Consument aangevoerde omstandigheden voor de Commissie geen aanleiding om aan te nemen dat de wijziging van de 10 jaar nieuwwaarderegeling naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is waarbij mede van belang is de omstandigheid dat Verzekeraar heeft gesteld dat de 10 jaar nieuwwaarderegeling vanwege de hoge schadelast in verhouding tot de premie-opbrengsten niet langer houdbaar is en dat ook de verscherpte eisen van de Nederlandsche Bank een rol hebben. Vergelijk Commissie van Beroep 11 oktober 2016, 2016-034.
• Het voorgaande leidt tot de slotsom dat Verzekeraar gerechtigd was de verzekerings-voorwaarden (eenzijdig) aan te passen. Verzekeraar is niet gehouden tot nakoming van de 10 jaar nieuwwaarderegeling. De vordering van Consument wordt afgewezen.

5. Beslissing

De Commissie wijst de vordering af.

In artikel 5 van het Reglement van de Commissie van Beroep Financiële Dienstverlening is bepaald in welke gevallen beroep openstaat van bindende beslissingen van de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening bij de Commissie van Beroep Financiële Dienstverlening. Daarbij geldt een termijn van zes weken na verzending van deze uitspraak. Op de website van Kifid vindt u praktische informatie over het instellen van beroep. Zie hiervoor www.kifid.nl/consumenten/hoe-wordt-uw-klacht-behandeld.

U kunt, binnen twee weken na de verzenddatum van deze uitspraak, bij de Voorzitter van de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening schriftelijk een verzoek indienen tot herstel van kennelijke vergissingen in de uitspraak. U moet daarbij met name denken aan correctie van reken- of schrijffouten en verbetering van namen en data. De volledige procedure met de termijnen die daarbij in acht moeten worden genomen staat beschreven in artikel 40 van het Reglement.