Uitspraak 2019-042 (Bindend)

Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2019-042
(prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter, mr. E.L.A. van Emden, mr. R.J. Paris, leden en mr. D.M.A. Gerdes, secretaris)

Klacht ontvangen op        : 13 juni 2017

Ingediend door               : Consument

Tegen                           : RNHB B.V., gevestigd te Utrecht, handelend onder de naam Roparco Hypotheken en

verder te noemen de Bank

Datum                          : 21 januari 2019

Aard uitspraak                : Bindend advies

Samenvatting

Krediethypotheek met twee geldnemers (echtgenoten, gehuwd in gemeenschap van goederen). In de documentatie staat niet dat een verzoek tot opname door beide geldnemers moet worden ingediend. Naar het oordeel van de Commissie vloeit uit artikel 1:90 en 1:97 BW voort dat elke geldnemer een verzoek tot opname mag doen. De vordering wordt afgewezen.

• Procesverloop

De Commissie beslist met inachtneming van haar reglement en op basis van de volgende stukken:

• de klachtbrief met bijlagen,
• het verweerschrift,
• de brief van Consument gedateerd 22 december 2017,
• de e-mail van de Bank gedateerd 18 juni 2018,
• de brief van de gemachtigde van Consument gedateerd 26 juni 2018,
• de e-mail van de Bank gedateerd 29 juni 2018 en
• de op 4 december 2018 door Consument overgelegde stukken (twee uitspraken van de rechtbank Gelderland in de procedure tegen haar ex-echtgenoot).

De Commissie stelt vast dat partijen bindend advies aanvaarden.

Partijen zijn opgeroepen voor een hoorzitting op 23 mei 2018 en zijn aldaar verschenen.

• Feiten

De Commissie gaat uit van de volgende feiten.

1. 1. Consument en haar toenmalige echtgenoot hebben in juli 2010 een hypothecaire geldlening afgesloten, door de Bank aangeduid als Roparco Hypotheek (hierna: de krediethypotheek). De Bank heeft een brochure overgelegd waarin dit product wordt beschreven:

      “(…) De Roparco Hypotheek is een aflossingsvrije lening waarmee u een eigen huis kunt kopen. Gaat u voor het eerst een huis kopen? Of hebt u al een eigen huis en bent u op zoek naar een nieuwe woning? Loopt u met plannen voor een verbouwing?
      Met de Roparco Hypotheek hebt u de vereiste flexibiliteit in handen. Bovendien profiteert u van een aantrekkelijke rente en lage kosten.De Roparco Hypotheek is een verantwoorde manier om het kopen of verbouwen van een eigen woning mogelijk te maken. De Roparco Hypotheek bestaat uit een lening en kan gecombineerd worden met vermogensopbouw. (…)
      Opnemen wanneer u wiltEen voorbeeld. Stel, u koopt een huis en u wilt over een paar jaar verbouwen. Dan kunt u een hypotheek afsluiten die hoger is dan het bedrag dat u nodig hebt om het huis te kopen. Eerst neemt u het bedrag op om uw nieuwe huis te betalen. De rest neemt u pas op als u uw huis gaat verbouwen. Het voordeel hiervan is dat u alleen rente betaalt over het bedrag dat u hebt opgenomen. (…)
      Optimale flexibiliteitFlexibel bent u ook als het gaat om het aflossen (…). U mag altijd aflossen, maar bent daartoe niet verplicht. Hebt u al afgelost en wilt u daarna toch weer een bedrag opnemen? Ook dat is geen probleem. Vermogen opbouwen om uw lening uiteindelijk mee af te lossen? Dat kan via de beleggingsfondsen van Robeco. U kunt maandelijks een bedrag opzij zetten of éénmalig. Hoe u uw vermogen ook opbouwt, u hebt altijd de mogelijkheid om de mix van uw beleggingen aan te passen aan uw wensen.
      De voordelen van de Roparco Hypotheek
      – U kunt uw hypotheek precies afstemmen op uw wensen en omstandigheden.– Variabele of vaste rente naar keuze. (…)

   2. – Uw lening is aflossingsvrij. U hoeft dus niet af te lossen tijdens de looptijd. Het mag wel. Bedragen die u aflost, kunt u later weer opnemen. (…)”
   3. – De kosten zijn laag. De afsluitprovisie bedraagt slechts 0,75% van de hypotheeksom (…)
   4. Als u een hypotheek wilt die u zowel bij het afsluiten als tijdens de looptijd optimaal kunt afstemmen op uw eigen situatie, maakt u met de Roparco Hypotheek een goede keuze. U kunt bij deze flexibele hypotheek kiezen voor een vaste rente, een variabele rente of een combinatie van beiden.
   5. De Roparco Hypotheek is een krediethypotheek. Dat heeft als pluspunt dat u een bedrag pas hoeft op te nemen als u het nodig hebt.
   6. Hoe werkt de Roparco Hypotheek?
   7. Consument heeft de van de Bank ontvangen hypotheekofferte overgelegd. Daarin staat:

      “(…) Offerte voor een Roparco Hypotheek
      (…)
      Product:                                                Roparco Hypotheek Bedrag van inschrijving (totaal):                       EUR 150.000,00
      Bedrag van de lening (totaal):              EUR 150.000,00         Uit te betalen bij passeren                   EUR 0,00
      Resterende opnameruimte                  EUR 150.000,00
      (…)
      (…) Krediet in rekening-courant (aflossingsvrij)

      Bij deze afloswijze bent u alleen rente verschuldigde over het opgenomen krediet. U kunt beschikken over de hieronder genoemde opnameruimte. (…) U bent niet verplicht af te lossen.
      (…)
      Opnamelimiet leningdeel                     EUR 150.000,00
      Initiële opname (bij passeren)              EUR 0,00
      Resterende opnameruimte                  EUR 150.000,00
      (…)”

   8. Maximale opnameruimte                     EUR 150.000,00
   9. Naam aanvrager(s)                               [naam Consument en toenmalige echtgenoot]
   10. Consument heeft de op de krediethypotheek toepasselijke algemene voorwaarden overgelegd. Daarin staat:

       “(…) In deze algemene voorwaarden (…) wordt verstaan onder:
       (…)
       ‘de geldnemer’: degene aan wie de geldlening dan wel het krediet in rekening-courant door de bank is verstrekt en/of de medegeld-/kredietnemer of medeschuldenaar, alsmede zijn/hun rechtsopvolger(s);
       (…)
       Kennisgeving en toezending van bescheidenDe geldnemer en/of de hypotheekgever is verplicht aan de bank binnen veertien dagen schriftelijk kennis te geven van elk feit, vermeld in artikel 14 sub c tot en met n, in het bijzonder: a. van elke wijziging, die het onderpand of de eigendomstoestand en de verzekering van het onderpand mochten ondergaan;(…)
       Opeisbaarheid van de leningHet aan de bank verschuldigde zal (…) terstond opeisbaar zijn:
       (…)
       j. bij wijziging in het huwelijksgoederenrecht en/of de huwelijkstoestand van de geldnemer, van de hypotheekgever of van één der borgen, indien daardoor de rechten van de bank naar haar oordeel nadelig worden beïnvloed; (…)”

   12. Artikel 14
   13. b. van elke wijziging in zijn adres, huwelijkstoestand en/of rechtstoestand.
   14. Artikel 13
   15. Op 12 oktober 2016 heeft een advocaat namens Consument gemaild aan Stater, het bedrijf dat de administratie van de krediethypotheek verzorgde:

       “(…) Op 30 juli 2010 hebben [naam van toenmalige echtgenoot en Consument] bijgaande hypotheekakte afgesloten. [Naam Consument] is mijn cliënte en [naam van toenmalige echtgenoot] is haar (inmiddels) ex-man. [Naam Consument] heeft u hier reeds eerder over gemaild maar tot op heden geen bevredigend antwoord gekregen. Bijgaand zend ik u de mijns inziens relevante stukken aangaande deze hypotheek. Meer stukken heb ik ook niet tot mijn beschikking.

       Volgens de rechtbank was er onvoldoende grond om [naam Consument] niet te houden aan haar hoofdelijke aansprakelijkheid voor genoemd bedrag. De rechtbank heeft [naam van toenmalige echtgenoot] ermee weg laten komen zijn vrouw een extra schuld van€ 55.000- te bezorgen zonder dat hij ook maar een enkel stuk over deze hypotheek (buiten het bijgevoegde stuk van 1 augustus 2015) over heeft hoeven leggen. Bij e-mail van 14 maart 2017 heeft Stater geantwoord:

       “(…) U vraagt hoe het mogelijk is dat [naam van toenmalige echtgenoot] de hypotheek heeft kunnen verhogen zonder uw toestemming. (…)Het betreft hier een krediethypotheek. Hiervan kan opgenomen worden binnen de kredietruimte. Hiervoor is niet expliciet toestemming nodig van beiden hoofdelijk schuldenaren. Daarbij waren wij niet in kennis gesteld van de scheiding gedurende de opnames. Uiteraard vinden wij het vervelend voor u dat u niet op de hoogte was van de opnames die [naam van toenmalige echtgenoot] deed. (…)”

   16. Er is geen sprake van een verhoging van de hypotheek. Er is immers geen verhoging van de hypotheek aangevraagd en de inschrijving in de kadasters is ongewijzigd gebleven.
   17. Ik zou dan ook graag van u alle stukken ontvangen die op deze hypotheek betrekking hebben. Wanneer is er afgelost, wanneer is er bijgeleend, hoe is het bijlenen in haar werk gegaan, op welke rekening zijn extra opnamen gestort, van welke rekeningen zijn aflossingen verricht en wat staat er nu nog open? (…)”
   18. Op het moment dat [naam Consument] de echtelijke woning reeds had verlaten heeft
       [naam van toenmalige echtgenoot], buiten haar medeweten en zonder haar toestemming, een fiks bedrag opgenomen. Op het moment dat [naam Consument] vertrok was de hypotheeksom nog € 37.763,14. Niet veel later, zo bleek haar echter pas tijdens de echtscheidingsprocedure, was de hypotheek toegenomen tot het maximale bedrag van
       € 150.000,-.

• Vordering, klacht en verweer

1. 1. 1. Consument vordert dat de Bank wordt veroordeeld tot betaling van een bedrag van € 55.000. Aan deze vordering legt zij ten grondslag dat de Bank in strijd met haar verplichtingen heeft gehandeld door toe te staan dat de toenmalige echtgenoot zonder instemming of medeweten van Consument forse bedragen heeft opgenomen uit hoofde van de krediethypotheek.
      3. De Bank heeft de stellingen van Consument gemotiveerd weersproken. Voor zover nodig zal de Commissie bij de beoordeling daarop ingaan.

• Beoordeling

1. 1. Kern van dit geschil is de vraag of de Bank in strijd met haar verplichtingen heeft gehandeld door toe te staan dat de toenmalige echtgenoot van Consument zonder haar instemming of medeweten bedragen heeft opgenomen uit hoofde van de krediethypotheek.
   2. De Commissie constateert dat de documentatie ten aanzien van de krediethypotheek – de hypotheekofferte, hypotheekakte, algemene voorwaarden en brochure – geen bepaling bevat waarin specifiek wordt ingegaan op de vraag of een verzoek tot het opnemen van bedragen al dan niet door beide kredietnemers gezamenlijk moet worden ingediend.
   4. Bij gebrek aan een relevante bepaling in de documentatie moet worden nagegaan of de wet hierin voorziet. Van belang hierbij is dat uit de overgelegde uitspraak van de rechtbank Gelderland van 14 oktober 2015 blijkt dat Consument en haar toenmalige echtgenoot in gemeenschap van goederen gehuwd waren en dat de krediethypotheek in de gemeenschap viel. Voor de situatie dat echtgenoten in gemeenschap van goederen gehuwd zijn, is in artikel 1:90 en 1:97 BW bepaald dat ieder der echtgenoten bevoegd is tot het bestuur van goederen van de gemeenschap en dat dit bestuur ook omvat de uitoefening van de aan die goederen verbonden bevoegdheden, waaronder de bevoegdheid tot beschikking en beheer, en de bevoegdheid om feitelijke handelingen te verrichten. Dit is alleen anders als een goed op naam van een echtgenoot staat of door een echtgenoot krachtens erfopvolging bij versterf, making, lastbevoordeling of gift is verkregen. Omdat de laatstgenoemde uitzonderingen hier niet van toepassing zijn, vloeit uit deze wettelijke bepalingen voort dat bij een krediethypotheek die, zoals in dit geval, in de gemeenschap valt, ieder van de echtgenoten (tevens kredietnemers) gerechtigd is bedragen uit hoofde van de krediethypotheek op te nemen. Het staat partijen – de bank en kredietnemers – overigens wel vrij een andere regeling te treffen, bijvoorbeeld dat bedragen alleen kunnen worden opgenomen na een schriftelijk verzoek van beide kredietnemers, maar uit de stukken blijkt niet dat dit in dit geval is gebeurd.
   6. Het voorgaande wordt niet anders door het feit dat Consument heeft gewezen op artikel
      13 en 14 van de algemene voorwaarden, waarin staat dat de kredietnemer een verandering in de huwelijkse situatie binnen veertien dagen moet melden aan de Bank (artikel 13 onder b) en dat de betalingsverplichtingen van de kredietnemer onmiddellijk opeisbaar worden bij wijziging in het huwelijksgoederenrecht en/of de huwelijkstoestand van de geldnemer, als de rechten van de Bank daardoor nadelig worden beïnvloed. Artikel 13 legt immers niet een verplichting op aan de Bank, maar aan de kredietnemer, zodat het niet-naleven van deze bepaling geen tekortschieten van de Bank oplevert. Voor artikel 14 geldt dat deze bepaling betrekking heeft op het tijdstip waarop de betalingsverplichtingen van de geldnemer opeisbaar worden, wat geen verband houdt met de kernvraag in dit geschil.
   8. Gezien het voorgaande zal de vordering van Consument worden afgewezen.

• Beslissing

De Commissie wijst de vordering af.

In artikel 5 van het Reglement van de Commissie van Beroep Financiële Dienstverlening is bepaald in welke gevallen beroep openstaat van bindende beslissingen van de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening bij de Commissie van Beroep Financiële Dienstverlening. Daarbij geldt een termijn van zes weken na verzending van deze uitspraak. Op de website van Kifid vindt u praktische informatie over het instellen van beroep. Zie hiervoor www.kifid.nl/consumenten/hoe-wordt-uw-klacht-behandeld.

U kunt, binnen twee weken na de verzenddatum van deze uitspraak, bij de Voorzitter van de Geschillencommissie Financiële Dienstverlening schriftelijk een verzoek indienen tot herstel van kennelijke vergissingen in de uitspraak. U moet daarbij met name denken aan correctie van reken- of schrijffouten en verbetering van namen en data. De volledige procedure met de termijnen die daarbij in acht moeten worden genomen staat beschreven in artikel 40 van het reglement.