Kifid KennisWat kan ik doen tegen een negatieve BKR-registratie?
Geplaatst op
21 februari 2023De situatie
U wilt een krediet afsluiten, een hypotheek aanvragen of een rekening openen waarop u rood mag staan, maar de geldverstrekker wijst uw aanvraag af vanwege een negatieve BKR-registratie op uw naam. U wilt onderzoeken of en hoe daar iets aan te doen is.
De algemene regel
Voordat een kredietverstrekker een lening aan u verstrekt, is hij verplicht het Centraal Krediet Informatiesysteem (CKI) van Stichting Bureau Kredietregistratie (BKR) te raadplegen. In dat systeem staan de lopende leningen of langdurige betalingsverplichtingen die u heeft of had en bovendien of u bij de terugbetaling daarvan achterstanden opliep. Daarmee krijgt de kredietverstrekker meer inzicht of u de lasten van de gewenste nieuwe lening kunt dragen en krijgt de kredietverstrekker inzicht in uw betaalgedrag. U kunt op elk moment verzoeken om een negatieve registratie te laten verwijderen. De kredietverstrekker moet uw belangen dan afwegen tegen die van de kredietverstrekker en de financiële sector.
Soorten coderingen
Een bij BKR geregistreerde lening of krediet zónder betalingsachterstand wordt een ‘positieve registratie’ genoemd. Deze registraties kunnen echter wel uw maximale leencapaciteit beperken omdat een deel van uw inkomen al gereserveerd is om de maandtermijnen van die lening te betalen. Negatieve registraties, zogenoemde coderingen, hebben een groter effect: ze kunnen er langere tijd voor zorgen dat het lastig wordt om een krediet of een hypotheek af te sluiten.
| Code A+H | Wie achterloopt met de betaling van een krediet, krijgt (ná een verplichte vooraankondiging) een achterstandsmelding (A). Loopt u de achterstand in en loopt het krediet door? Dan komt er naast de achterstandsmelding (A) een herstelmelding (H) te staan. |
| Code 1 | Deze code geeft aan dat u met de kredietaanbieder een betalingsregeling bent overeengekomen. In die regeling staan afspraken over de terugbetaling van de betalingsachterstand en het krediet. |
| Code 2 | Dit betekent dat de kredietaanbieder het krediet in één keer volledig van u opeist. In veel gevallen is hier een incassobureau bij betrokken. Lost u het krediet volledig af, dan wordt een werkelijke einddatum geplaatst. |
| Code 3 | Bij deze code gaat het om een afboeking of om een kwijtschelding. Een afboeking betekent dat de kredietverstrekker een bedrag afboekt dat hij niet meer verwacht terug te krijgen. Het krediet loopt dan wel door, er is (nog) geen einddatum. Een kwijtschelding komt voor wanneer u bijvoorbeeld een schuldsaneringstraject doorloopt en de kredietverstrekker bereid is het restant kwijt te schelden. Als het krediet wordt beëindigd, ziet u ook een einddatum. |
| Code 4 | De kredietaanbieder kan u voor langere tijd niet bereiken. |
| Code 5 | U heeft een preventieve betalingsregeling voor uw hypotheek afgesproken. Als de betaalregeling is afgelopen, wordt deze code weer verwijderd. Deze code is te beschouwen als een voorloper van code A. |
Zie voor een uitgebreidere uitleg van de codes ook de BKR-website.
Drie voorbeelden
Een man gaat in 2012 een zakelijk krediet aan om zijn vader uit de brand te helpen. Zijn vader is in loondienst en mag van de werkgever geen bedrijf op zijn naam hebben. De zoon schiet te hulp door het bedrijf op zijn naam te zetten en ook onder eigen naam een krediet aan te gaan. Het bedrijf raakt echter in de problemen en er ontstaan schulden. De vader gebruikt het krediet om de schulden af te betalen, belandt in de schuldsanering en is uiteindelijk schuldenvrij. Het krediet op naam van de zoon blijft echter bestaan en omdat er een achterstand is geweest en de bank het krediet heeft opgeëist staan er ook een code A en een code 2 achter zijn naam. Wanneer de zoon in 2019 een vaste baan krijgt, kan hij de schuld aflossen. Deze datum is als werkelijke einddatum in het CKI geregistreerd en zal nog vijf jaar blijven staan.
De zoon vecht dat aan. Hij heeft een problematische thuissituatie en wil zo snel mogelijk verhuizen. De BKR-registraties belemmeren hem hierbij. Ook zegt hij dat zijn financiële situatie stabiel is. Hij heeft een vaste baan en beschikt over ruim 35.000 euro aan spaargeld. Verder voert hij aan dat de code A zonder vooraankondiging is opgelegd.
De Geschillencommissie van Kifid buigt zich over de zaak. De bank heeft, zo blijkt, de vooraankondigingsbrief naar een oud adres van de consument verzonden terwijl het nieuwe adres wel bekend was bij de bank en de consument met een afschrift uit de Basisregistratie Personen (BRP) van de gemeente kan aantonen dat hij al geruime tijd niet meer op dat oude adres stond ingeschreven. De consument heeft hierdoor niet de kans gehad om de achterstandsmelding te voorkomen. De Geschillencommissie vindt dat de bank de A-codering moet verwijderen. Blijft over code 2. Voor deze code is geen vooraankondiging vereist. Omdat de consument aanvoert dat deze code hem te veel belemmert, maakt de Geschillencommissie een belangenafweging zoals dat staat in artikel 21 van Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). De Geschillencommissie stelt dat de zoon zelf geen gebruik heeft gemaakt van het krediet. Er valt hem wel te verwijten dat hij het (slechtlopende) bedrijf van zijn vader op zijn naam heeft laten zetten, maar het ontstaan van de schuld is hem niet aan te rekenen. Ook is het inmiddels al ruim 2,5 jaar geleden dat de consument het krediet volledig heeft afgelost en is zijn financiële situatie stabiel. De belangenafweging valt uit in het voordeel van de consument. De door hem geëiste immateriële schadevergoeding (smartengeld) wordt echter afgewezen, hiervoor ziet de Geschillencommissie geen aanleiding. Wel krijgt hij de door hem gevorderde reiskosten (56 euro) terug van de bank. (GC 2022-0523)
Een huiseigenaar heeft problemen met het aflossen van zijn hypotheek en belandt na het faillissement van zijn zaak in de schuldsanering. Zijn woning wordt uiteindelijk verkocht met een restschuld van ruim 60.000 euro. De bank krijgt nog een beetje geld terug, maar moet uiteindelijk ruim 57.000 euro afboeken op de lening: dat is een forse verliespost voor de bank. Deze situatie leidt tot de registratie van bijzonderheidscode 3 met einddatum 18 december 2018 op naam van de man. Deze code zal per 18 december 2023 worden verwijderd. De man, die inmiddels huurt, vindt dat de codering hem zwaar benadeelt. Té zwaar. Hij heeft hoge huurlasten en kan geen hypotheek krijgen zolang de registratie zichtbaar is. Ook beschouwt hij zichzelf niet als een risicogeval. Hij heeft het zware schuldsaneringstraject goed doorlopen met een schone lei-verklaring als gevolg. Ook heeft hij nu een vast dienstverband en een stabiel inkomen zonder problematische schulden of betalingsachterstanden. De financiële sector hoeft, kortom, niet tegen hem te worden beschermd.
Daar denkt de bank anders over. Volgens de bank waren de schulden destijds zeer problematisch, is de bank hierdoor behoorlijk benadeeld en heeft de man zelf nooit contact gezocht toen de financiële moeilijkheden ontstonden. Ook is de urgentie niet zo groot: de man bewoont een huurwoning met heel betaalbare maandlasten van rond de 700 euro.
De Geschillencommissie van Kifid buigt zich over de zaak. Allereerst wordt vastgesteld dat de registraties technisch juist zijn. Wel is het zo dat op grond van artikel 21 lid 1 AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) een persoon te allen tijde bezwaar kan maken tegen de registratie. Er moet dan een belangenafweging plaatsvinden en die valt in deze situatie uit in het voordeel van de bank. De consument geeft weliswaar aan dat zijn financiële situatie nu stabiel is, maar die stabiliteit is voor een deel te danken aan de grote afboeking die de bank heeft gedaan. Ook wijst de Geschillencommissie op de lange duur van de betalingsproblemen. Het belang van potentiële kredietverstrekkers om kennis te kunnen nemen van het betaalgedrag van de man weegt daarom nu zwaarder. De coderingen blijven staan. (GC 2022-0210)
Een vrouw sluit in 2009 samen met haar partner een doorlopend krediet af. Er ontstaan al snel betalingsachterstanden. In 2013 schakelt de kredietverstrekker een incassobureau in om het openstaande saldo op te eisen: een bedrag van ruim 78.000 euro.
In de brief van het incassobureau staat dat als betaling uitblijft een codering bij BKR volgt. Vervolgens wordt op 7 november 2013 een achterstandscodering A geplaatst in het informatiesysteem (CKI) van het Bureau Kredietregistratie (BKR). De vrouw (de partner is inmiddels uit beeld) stelt een betalingsregeling voor en komt die ook na. Op 19 februari 2020 voldoet zij de laatste betaling. Het daarna resterende openstaande saldo van meer dan 70.000 euro boekt de bank af als ‘oninbaar’. De bank laat op 19 februari 2020 een code 3 en de werkelijke einddatum registreren in CKI.
De vrouw vindt dat de registratie van de bijzonderheidscode 3 onrechtmatig tot stand is gekomen. Ze is niet geïnformeerd over het registreren van de bijzonderheidscode 3 na het treffen van de regeling en heeft niets kunnen doen om de registratie te voorkomen. Daarnaast stelt ze dat haar belang bij verwijdering zwaarder weegt dan het belang van de bank bij het laten staan van de code. Ze kan nu geen hypotheek afsluiten en ook geen krediet voor haar onderneming. Ze vindt het buitenproportioneel dat ze bijna 9 jaar na dato nog steeds de gevolgen moet ervaren van een zware periode in haar leven.
De Geschillencommissie behandelt de zaak en kijkt allereerst of de codering technisch juist is. Dat blijkt het geval. Volgens het reglement hoeft de bank een persoon namelijk niet te informeren over een aanstaande code 3. Daarna maakt de Geschillencommissie een belangenafweging op grond van artikel 21 van de AVG. Aan de ene kant staat het belang van potentiële kredietverstrekkers om op basis van volledige informatie een afweging te kunnen maken bij het al dan niet aangaan van een hypotheek of krediet met de vrouw. Aan de andere kant staat de vrouw die door deze situatie geen geschikte woning kan kopen en ook niet kan investeren in haar bedrijf.
Bij de belangenafweging weegt de Geschillencommissie mee dat de vrouw haar financiële situatie heeft weten te verbeteren. Ook is zij in contact met de bank gebleven en heeft ze openheid van zaken gegeven. Maar: haar huidige stabiele financiële situatie is deels ook ontstaan doordat haar schulden grotendeels zijn kwijtgescholden. Zij heeft gedurende langere tijd serieuze betalingsproblemen gehad, die zij niet zelf heeft kunnen oplossen. Daarnaast is van belang dat de vordering pas 2 jaar terug is afgewikkeld. De Geschillencommissie oordeelt daarom in het voordeel van de bank: de registraties moeten blijven staan. (GC 2022-0062)
Uitleg
Wanneer u maandtermijnen van uw hypotheek of krediet mist, dan moet de kredietverstrekker u waarschuwen. In die zogenoemde vooraankondiging moet staan dat als de achterstand niet alsnog binnen een bepaalde periode wordt betaald een achterstandscodering in het CKI volgt. De kredietverstrekker moet u wijzen op de mogelijke gevolgen van deze negatieve codering: het kan moeilijker worden om bijvoorbeeld een hypotheek te krijgen. Als geen vooraankondiging is ontvangen en de kredietverstrekker niet kan aantonen deze verstuurd te hebben, dan moet de A-code worden verwijderd. De Geschillencommissie van Kifid zal de geldverstrekker ook altijd vragen om de vooraankondiging te laten zien. Let op: voor het laten plaatsen van de bijzonderheidscoderingen hoeft de kredietverstrekker u niet te waarschuwen.
Wanneer de achterstanden oplopen en u een betalingsregeling niet kunt nakomen, gebeurt het regelmatig dat een kredietverstrekker ervan uitgaat dat niet het hele bedrag zal worden terugbetaald. In dat geval wordt de vordering ‘afgeboekt’ en dat leidt tot bijzonderheidscode 3. Deze code wordt regelmatig aangevochten, omdat andere kredietverstrekkers uit deze code immers kunnen opmaken dat ze hun geld mogelijk niet terugkrijgen wanneer ze met u in zee gaan. Toch komt het voor dat consumenten alsnog de volledige vordering terugbetalen. De geldverstrekker koppelt dan aan code 3 een zogenoemde werkelijke einddatum. De Geschillencommissie van Kifid heeft echter in meerdere zaken geoordeeld dat de combinatie van bijzonderheidscode 3 met de werkelijke einddatum niet laat zien dat de gehele vordering is voldaan. Vaste lijn is dat in deze omstandigheden de kredietverstrekker code 3 moet verwijderen. De code geeft dan immers geen getrouw beeld meer van de werkelijkheid en dat is in strijd met artikel 5 van de AVG.
Als een krediet is afgelost en de kredietverstrekker heeft aan het CKI doorgegeven dat het krediet is beëindigd, dan blijft de registratie nog vijf jaar zichtbaar in het CKI.
Wanneer u bezwaar wilt maken tegen een codering heeft u de volgende aanknopingspunten:
- Klopt de codering technisch gezien? Is het Algemeen Reglement CKI op de juiste manier gevolgd? Is er bijvoorbeeld een vooraankondiging aan u en naar het juiste adres verstuurd en door u ontvangen?
- Is de codering strijdig met een van de artikelen van de AVG? Denk aan een codering die geen getrouw beeld van de werkelijkheid geeft.
- Tot slot kunt u een beroep doen op artikel 21 van de AVG. Dat artikel schrijft een belangenafweging voor tussen enerzijds uw belangen en anderzijds die van de kredietverstrekker en de financiële sector.
Over de belangenafweging is al vaak geoordeeld door Kifid. De uitkomst hangt sterk af van de specifieke omstandigheden. Elke casus is anders, maar aandachtspunten zijn onder meer:
- Spelen er bijzondere individuele omstandigheden? Denk aan woningnood, een huis dat moet worden verkocht?
- Is het ontstaan van de oorspronkelijke betalingsachterstand uw eigen schuld? Wat heeft u gedaan om de betalingsachterstand op te lossen?
- Hoe zorgvuldig heeft u gehandeld? Legde u contact met de geldverstrekker? Was u bereikbaar?
- Is de reden waarom u de coderingen verwijderd wilt hebben zwaarwegend genoeg en kunt u dat voldoende onderbouwen?
- Hoe is/was uw betaalgedrag te omschrijven? Hield u zich aan een eventuele betalingsregeling?
- Wat is het belang van het laten staan van de codering van de al dan niet herstelde betalingsproblemen? Moet u nog langer beschermd worden tegen overkreditering?
- Hoeveel tijd van de termijn dat de codering zichtbaar blijft, is inmiddels verstreken?
- Heeft de kredietverstrekker een bedrag moeten kwijtschelden of afboeken? En heeft u uw stabiele financiële situatie van vandaag daaraan te danken?
- Is de vordering verjaard? En heeft de kredietverstrekker het moment dat u zich op de verjaring beriep als werkelijke einddatum bij het krediet geplaatst? Dan speelt het moment wanneer u voor het eerst een beroep op verjaring had kunnen doen, mee bij de belangenafweging.
- Is uw financiële situatie inmiddels gedurende een langere tijd voldoende stabiel?
Als uw bezwaar slaagt, dan heeft u er recht op dat uw negatieve registraties ‘zonder onredelijke vertraging’ uit het CKI worden verwijderd.
Tips
- Twijfelt u of er een negatieve registratie op uw naam staat? Dat kunt u nagaan door uw BKR-overzicht online op te vragen via de website https://www.bkr.nl U kunt natuurlijk ook alleen positieve registraties hebben; dat betekent simpelweg dat uw krediet geregistreerd staat. Denk daarbij overigens ook aan een telefoon op afbetaling of een private lease contract.
- Wanneer u bij de kredietverstrekker klaagt over een registratie, leg dan uit wat uw situatie uitzonderlijk maakt, geef aan hoe groot de impact van de negatieve registratie is en waarom u niet kunt wachten tot de registratie automatisch vervalt. Onderbouw uw verzoek bijvoorbeeld door afwijzingen van financieringsaanvragen te overleggen en uw financiële situatie en betaalgedrag in de afgelopen periode aan te tonen.
- Voorziet u achterstanden? Zit dan niet stil, maar kom in actie. Neem contact op met de kredietverstrekker en maak betalingsafspraken: geef daarbij inzicht in uw financiële positie en stel een betalingsregeling voor. Dit proactieve gedrag weegt mee wanneer u later een negatieve registratie wilt aanvechten.
- Lukt het niet om zelfstandig tot actie over te gaan? Neem contact op met de gemeente, de schuldhulpverlening of het Juridisch Loket. Met de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) is de vroegsignalering van schulden op basis van signalen door derden een wettelijke taak voor gemeenten geworden.
Meer informatie over dit onderwerp
- Antwoorden op de meest gestelde vragen over registraties bij Stichting BKR
- Link naar webpagina voor het gratis inzien van BKR-registraties
- Op de site www.schuldenwijzer.nl kunnen burgers zien of gerechtsdeurwaarders beslag hebben gelegd op hun inkomen en welke gegevens daarbij gebruikt worden.
- Ook na een schuldsaneringstraject (‘schone lei’) blijft vijf jaar lang een code 3 staan. Lees hier meer over een WSNP-traject.
- Behoefte aan juridisch advies vanwege een BKR-registratie? Mogelijk kan het Juridisch Loket u helpen.
GC 2022-0707
GC 2022-0535 (verjaring als onderdeel van de belangenafweging)
GC 2022-0364 (verwijderen A-code)
GC 2022-0315
GC 2022-0062 (voor bijzonderheidscoderingen geen waarschuwing nodig)
- Uitspraak Hoge Raad ECLI:NL:HR:2021:1814, 3 december 2021 (rechtsgrond voor verwerking van persoonsgegevens in het kredietregistratiestelsel van het BKR ligt in artikel 6, eerste lid, onderdeel f van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG): ter behartiging van gerechtvaardigde belangen van de verwerker.)
- Uitspraak Rechtbank Amsterdam ECLI:NL:RBAMS:2022:1224, 11 april 2022 (verzoek verwijdering BKR-registratie toegewezen)
- Uitspraak Rechtbank Overijssel ECLI:NL:RBOVE:2022:781, 9 maart 2022 (verzoek tot verwijdering BKR-registratie afgewezen)
De informatie in dit Kennisdocument is bedoeld om u inzicht en achtergrond te geven in de manier waarop Kifid met klachten over een bepaald onderwerp omgaat. Dit kan u helpen bij de voorbereiding van uw eigen zaak. Uiteraard is elke situatie anders. In uw klachtzaak kan een omstandigheid spelen die wij hier niet hebben genoemd.
