Mijn Kifid
Closeup of man hands using phone to calculate expenses. Man checking invoice balance on mobile phone app. Close up hands of guy taking a closer look at his budget and calculating credit card bills.

Kifid KennisZelf geld overboeken naar een oplichter

De situatie

U denkt met een familielid in geldnood te Whatsappen, maar boekt geld over naar een oplichter. Of u denkt te handelen op een betrouwbaar platform, maar wordt misleid en raakt uw geld kwijt. U maakt in deze gevallen zelf geld over zonder dat de oplichter uw bankpas heeft gestolen of uw pincode heeft bemachtigd. U wilt weten wat u kunt ondernemen tegen de bank of de creditcardmaatschappij.

Closeup of man hands using phone to calculate expenses. Man checking invoice balance on mobile phone app. Close up hands of guy taking a closer look at his budget and calculating credit card bills.

De algemene regel

In het algemeen geldt dat banken en creditcardmaatschappijen niet aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de gevolgen van een overboeking die u als consument zelf doet. Banken zijn alleen aansprakelijk wanneer een betaling zónder uw instemming is gedaan. Wel hebben banken een taak als het gaat om fraudedetectie. Bent u opgelicht door iemand die zich voordeed als een medewerker van uw bank, dan komt u mogelijk wel in aanmerking voor compensatie. In 2022 hebben ABN AMRO, ING, Rabobank en de Volksbank in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) daarvoor een aantal voorwaarden opgesteld.

 

Drie voorbeelden

 

Uitleg

In het algemeen geldt dat wanneer u zelf een bedrag overmaakt (via een reguliere overboeking, een ‘Tikkie’ of een ander betaalverzoek), u ook zelf aansprakelijk bent voor de gevolgen. In theorie kunt u een betaalopdracht terugtrekken, maar in de huidige tijd is het betalingsverkeer daarvoor simpelweg te snel. De Geschillencommissie van Kifid dringt er wel bij betaaldienstverleners als banken en creditcardmaatschappijen op aan dat zij nadenken over nieuwe maatregelen om consumenten te beschermen tegen nieuwe vormen van ‘online’ fraude. Bijvoorbeeld door een afkoelingsperiode te introduceren na een online betaling. Banken geven op hun beurt aan dat het steeds een afweging is tussen het nemen van maatregelen en het bevorderen van een optimaal werkend betalingsverkeer.

Het kan ook voorkomen dat een bank weet dat er ongebruikelijke betalingen plaatsvinden naar rekeningen die in verband met fraude worden gebracht. De Geschillencommissie kan zich voorstellen dat er in die gevallen een verplichting kan zijn van de bank om de betalingen tegen te houden. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een consument de bank tijdens een langere periode van oplichting om hulp heeft gevraagd, zoals bij uitspraak CvB 2021-0014.

Inmiddels maakt een aantal banken gebruik van de IBAN Naam Check. U krijgt dan in bepaalde gevallen een signaal dat naam en rekeningnummer niet met elkaar corresponderen. Maakt u ondanks deze waarschuwing geld over, dan blijft u als klant verantwoordelijk voor de betaalopdracht.

Bij Kifid kunt u alleen een klacht indienen tegen uw eigen bank. Wanneer u bijvoorbeeld van uw Rabobank-rekening geld heeft overgeboekt naar een oplichter met een rekening bij ABN Amro, dan kunt u uw klacht richten tot de Rabobank en niet tot ABN AMRO. Zie uitspraak GC 2020-083.

Coulance bij bankhelpdeskfraude

Bent u opgelicht door iemand die zich voordeed als een medewerker van uw bank, dan is er sprake van zogenoemde bankhelpdeskfraude.

Wanneer iemand zich voordoet als medewerker van uw bank, wordt misbruik gemaakt van het vertrouwen dat mensen hebben in hun bank. De banken die zijn aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) hebben daarom besloten om deze specifieke vorm van ‘bankhelpdeskspoofing’ uit coulance te vergoeden, zie ook de tips hieronder.

Voor deze vergoeding uit coulance zijn voorwaarden opgesteld:

  • U hebt aangifte gedaan van het voorval
  • Er is sprake geweest van spoofing van naam en/of het telefoonnummer van uw eigen bank
  • U kunt enige vorm van bewijs aandragen dat er spoofing heeft plaatsgevonden
  • U bent een niet-zakelijke klant

Het kan gebeuren dat u aan deze voorwaarden voldoet, maar dat uw bank toch besluit om niet tot (volledige) vergoeding over te gaan. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer u medeplichtig bent aan de fraude, u al eerder een coulancevergoeding voor dit type fraude kreeg, of wanneer u niet meewerkt aan het fraudeonderzoek van de bank. Ook zal de bank bij elke oplichtingszaak alle omstandigheden beoordelen en meewegen. Zie ook uitspraak GC 2022-0418.

 

Tips

  • Let altijd goed op dat u weet naar wie u een betaling doet. Bedenk dat een betaling altijd best wel even kan wachten. Gaat het toch mis: zorg dat uw eigen dossier op orde is. Leg het tijdstip van de fraude vast. Bewaar de appconversaties. Leg ook telefoongesprekken die u voert met uw bank goed vast met een notitie en noteer met wie u heeft gesproken. Wanneer u iets beweert over een mogelijke fout van de bank, dan moet u dat kunnen onderbouwen, anders heeft u een slechte bewijspositie.
  • Om online bankieren veilig te houden, is het belangrijk om de uniforme veiligheidsregels van de bank na te leven. U kunt zelf nog meer doen om veilig online te bankieren; tips hiervoor vindt u bij de Fraudehelpdesk.
  • De criteria die banken gebruiken wanneer het gaat om bankhelpdeskfraude kunt u hier terugvinden.

 

Meer over dit onderwerp

 

De informatie in dit Kennisdocument is bedoeld om u inzicht en achtergrond te geven in de manier waarop Kifid met klachten over een bepaald onderwerp omgaat. Dit kan u helpen bij de voorbereiding van uw eigen zaak. Uiteraard is elke situatie anders. In uw klachtzaak kan een omstandigheid spelen die wij hier niet hebben genoemd.

Ook interessant