Kifid KennisWanneer hoeft de reis- of annuleringsverzekeraar niet uit te keren?
Geplaatst op
13 juli 2023De situatie
U heeft tijdens uw vakantie onverwacht extra kosten moeten maken en doet een beroep op uw (doorlopende) reisverzekering. Of u moest door omstandigheden uw reis annuleren en doet een beroep uw annuleringsverzekering. De reis- of annuleringsverzekeraar weigert echter om uw kosten te vergoeden en verwijst daarbij naar de verzekeringsvoorwaarden. U wilt weten of dat terecht is en wat uw rechten zijn.
De algemene regel
In de voorwaarden van de (doorlopende) reis- of annuleringsverzekering staat beschreven in welke situaties de verzekeraar de schade wel vergoedt en wanneer niet. Vaak bevatten deze voorwaarden specifieke uitsluitingen: situaties waarin de verzekeraar niet uitkeert. De verzekeraar zal zo’n afwijzing wel moeten onderbouwen. Zijn de voorwaarden voor meerdere uitleg vatbaar, dan gaat de voor u meest gunstige uitleg voor, mits dat een redelijke uitleg is.
Vier voorbeelden
Een vrouw is met haar gezin op vakantie in Zwitserland. Op de terugweg reizen ze per trein van hun vakantieverblijf naar het vliegveld van Genève. De trein raakt defect en kan niet verder rijden. Hierdoor mist het gezin het vliegtuig naar Nederland en moeten ze aanvullende kosten maken om thuis te komen. Het gaat om een bedrag van 824 euro aan kosten van nieuwe vliegtickets en verblijfskosten op de vliegvelden van Genève en Amsterdam.
Wanneer de vrouw een beroep doet op de doorlopende reis – en annuleringsverzekering, meldt de verzekeraar dat extra onvoorziene kosten als gevolg van het uitvallen van een trein niet verzekerd zijn. De vrouw en de verzekeraar komen er niet uit en de zaak wordt voorgelegd aan Kifid.
In de verzekeringsvoorwaarden staat opgesomd wat de verzekeraar dekt tijdens een particuliere reis, dat noemen we gedekte gebeurtenissen. Volgens de vrouw is die opsomming niet limitatief (uitputtend), maar volgens de verzekeraar wel. De Geschillencommissie is het daarmee eens. Woorden als ‘bijvoorbeeld’ en ‘zoals’ ontbreken en de verzekeraar heeft dus bedoeld om de situaties op te noemen waarin dekking bestaat. Er is geen ruimte voor een ruimere interpretatie, waarbij de gemaakte kosten ook in andere situaties dan de genoemde situaties voor vergoeding in aanmerking komen.
De situatie van het gezin moet dus passen in zo’n genoemde gedekte gebeurtenis. Eén daarvan luidt: ‘de verzekering dekt onvoorziene kosten door het uitvallen van het vervoermiddel van een ander waarmee u reist en reparatie is binnen twee dagen niet mogelijk’. Volgens de vrouw is die bepaling van toepassing. Maar in de begrippenlijst bij de verzekeringsvoorwaarden staat het volgende: ‘Vervoermiddel is een motorvoertuig, fiets, bromfiets, camper of pleziervaartuig waarmee een verzekerde het grootste deel van de reis maakt. Onder vervoermiddel verstaan wij ook een caravan of aanhanger’.
De verzekeraar heeft aangevoerd dat de treinreis niet binnen deze definitie past nu daarmee slechts een klein deel van de reis is gemaakt. De Geschillencommissie volgt dat standpunt. De kosten vanwege een defecte trein zijn niet gedekt met deze verzekering en worden niet vergoed. (GC 2022-1062)
Een man heeft een wintersportvakantie naar Oostenrijk geboekt, maar ziet zich genoodzaakt om de reis te annuleren. Hij was van plan om met zijn zoon en schoondochter te gaan, maar die kunnen niet mee. Zoon heeft een huis gekocht en schoondochter is herstellende van een ziekte. Omdat de man diabeet is, kan hij alleen skiën wanneer er iemand in de buurt is die kan ingrijpen in geval van mogelijke problemen. Dat hij sinds kort aan slaapapneu lijdt, maakt zijn gezondheid er niet beter op.
De annuleringsverzekeraar wijst de claim, een bedrag van ruim 1.100 euro, af. Volgens de verzekeraar is er geen dekking omdat slaapapneu niet als ernstige ziekte geldt. Ook is de situatie dat zijn zoon niet meegaat, niet verzekerd. Daar is de man het niet mee eens en hij beklaagt zich bij Kifid.
De Geschillencommissie stelt ten eerste vast dat de annuleringsreden van de man niet zozeer gelegen is in zijn gezondheidssituatie, maar in het feit dat zijn zoon niet meegaat. Immers, had de zoon hem kunnen vergezellen, dan was de vakantie niet geannuleerd. Er moet daarom gekeken worden naar de bepaling in de voorwaarden die ingaat op de situatie dat een reisgenoot de reis annuleert. In bepaalde gevallen is die situatie wel degelijk verzekerd, maar dan moet wel aan bepaalde eisen zijn voldaan. Op de eerste eis loopt het al stuk. De reden van de annulering van de reisgenoot moet een geldige annuleringsreden zijn onder de verzekering. In het geval van de zoon is die reden de aankoop van een woning. Die reden staat niet in de voorwaarden. Er is wel een bepaling over het toegewezen krijgen van een huurwoning vlak voor de vakantie, maar de aankoop van een woning is niet gedekt. Het annuleren van de vakantie door de zoon vanwege de koop van een woning is dus geen gedekte gebeurtenis volgens de voorwaarden. De conclusie is dat er geen recht op dekking bestaat. De annuleringskosten komen voor rekening van de consument. (GC 2022-0637)
Een vakantieganger strandt in Marokko wanneer vanwege het uitbreken van het coronavirus in maart 2020 zijn vlucht wordt geannuleerd. Hij neemt contact op met de alarmcentrale van zijn reisverzekeraar om toestemming te krijgen voor het maken van extra verblijfskosten. Dat verzoek wordt afgewezen. De reiziger is het daarmee oneens. In de verzekeringsvoorwaarden staat immers dat wanneer wegens onvoorziene omstandigheden extra verblijfkosten noodzakelijk zijn, de verzekeraar die voor maximaal tien dagen vergoedt. De voorwaarden vermelden echter ook dat het dan wel moet gaan om een natuurramp of een staking. Volgens de consument is de coronapandemie te kwalificeren als een natuurramp.
Maar hij heeft nóg een argument. Het artikel in de voorwaarden waarin staat dat in geval van vertraging er drie soorten kosten zijn die vergoed kunnen worden, is dusdanig vormgegeven dat verdedigbaar is dat de eis van natuurramp of staking alleen slaat op de derde categorie: de kosten voor het langer in gebruik hebben van een gehuurd voertuig. En dus niet op de tweede categorie, verblijfskosten, waar hij een beroep op doet.
Volgens de verzekeraar moet het artikel als één geheel worden gelezen en geldt de eis van natuurramp of staking ook voor de categorie verblijfskosten. Maar volgens de Geschillencommissie blijkt die bedoeling niet uit de opmaak van de voorwaarde. Die pleit juist voor de uitleg van de consument. Het komt er dus op neer dat het artikel op meerdere manieren kan worden uitgelegd. In dat geval geldt wat in de wet staat (artikel 6:238 Burgerlijk Wetboek): bij twijfel over de betekenis van de voorwaarde, gaat de voor de consument meest gunstige uitleg voor. Wel moet zo’n uitleg een redelijke uitleg zijn. Dat is de ‘contra proferentem-regel’. De reiziger heeft recht op vergoeding van de extra verblijfkosten voor de maximale duur van tien dagen: een bedrag van ruim 650 euro. (GC 2020-1080)
Een echtpaar viert vakantie in Spanje in de nazomer van 2021 wanneer een van hen ziek wordt. Ze besluiten de vakantie voortijdig te beëindigen en per auto terug naar Nederland te reizen. De reis naar Nederland wordt echter onderbroken omdat de patiënt in verschillende ziekenhuizen in Frankrijk wordt opgenomen met een ontsteking in de hersenen (encefalitis). Na ongeveer een maand wordt hij alsnog naar Nederland gerepatrieerd. Zijn partner beklaagt zich bij de reisverzekeraar. Ze hebben niet de hulp gekregen die ze mochten verwachten van de verzekeraar en de alarmcentrale. Omdat er niet eerder een repatriëring werd bewerkstelligd, moest het echtpaar langer in Frankrijk blijven met extra verblijfskosten tot gevolg.
De verzekeraar weigert deze kosten te vergoeden op grond van de verzekeringsvoorwaarden. De bepaling over het onderbreken van een reis luidt als volgt: ‘De extra reis- en verblijfkosten van verzekerde bij terugkeer naar Nederland worden vergoed als de reis af- of onderbroken moet worden als gevolg van: het overlijden of het in levensgevaar verkeren van een familielid (eerste of tweede graad) of inwonende levenspartner.’
Volgens de verzekeraar geldt deze bepaling niet, omdat beide partners verzekerden zijn op de polis. Er is dus geen sprake van het overlijden of het in levensgevaar verkeren van een familielid of inwonende levenspartner die zich in Nederland bevindt waardoor ze hun reis moesten onderbreken of afbreken.
Volgens de Geschillencommissie die zich over de zaak buigt, sluit het een het ander niet uit. Van belang hierbij is dat de begrippen ‘familielid’ en ‘inwonende levenspartner’ niet nader zijn gedefinieerd in de voorwaarden. Het enkele feit dat de man van de consument tevens verzekerde is, betekent volgens de Geschillencommissie daarom niet dat de voorwaarde niet van toepassing is. Dat het familielid of de inwonende levenspartner zich in Nederland zou moeten bevinden, is niet terug te lezen in de voorwaarden. De bepaling over het onderbreken van een reis geldt daarom wel degelijk voor de consument en de verzekeraar moet de extra gemaakte kosten vergoedend. (GC 2023-0052)
Uitleg
De standaarddekking bij reisverzekeringen verschilt per verzekeraar. Hulpverlening bij overlijden, een ongeluk of een ziekenhuisopname is in de regel altijd gedekt evenals repatriëringskosten. Dit zijn de kosten die je maakt omdat je onverwachts naar huis moet terugkeren. Vaak kunnen er aanvullende modules/dekkingen worden afgesloten. Denk aan vergoeding van medische kosten (bij een reis naar een land met hoge medische kosten), extra vergoeding voor bagage of geld (in het geval van diefstal, verlies en beschadiging), dekking voor wintersport/gevaarlijke sporten of een extra module voor zakenreizen.
Ook de annuleringsverzekering kent verschillende dekkingen. Een uitgebreidere dekking is bijvoorbeeld dat een reiziger bij vroegtijdige afbreking van de reis/vakantie de gehele reissom terugkrijgt, in plaats van alleen de nog niet genoten vakantiedagen. Achterliggend idee is dat iemand de gehele vakantie of reis nog eens over kan doen. De annuleringsverzekering is vaak als aanvullende dekking mee te verzekeren op de reisverzekering.
Verzekeraars beschrijven in hun voorwaarden de situaties die zij willen verzekeren. De verzekeraar heeft daarbij de vrijheid om de grenzen van de dekking te bepalen. Of uw schade gedekt is, hangt allereerst af van wat er in de voorwaarden staat. Het gaat daarbij om de letterlijke bewoordingen. De tekst moet daarbij wel in de context van de voorwaarden als geheel worden gelezen, dus bijvoorbeeld in samenhang met andere bepalingen of een begrippenlijst. Ook de opmaak van de tekst kan een rol spelen in het achterhalen van die samenhang.
De voorwaarden moeten duidelijk en begrijpelijk zijn. Is een bepaalde bepaling in de voorwaarden voor meerdere uitleg vatbaar, en bestaat er dus reële twijfel, dan geldt dat de meest gunstige uitleg voor de consument wordt toegepast. Dat is de contra proferentem-regel uit het Burgerlijk Wetboek. Het moet daarbij wel gaan om een redelijke uitleg. Wanneer een begrip onduidelijk is, zal de Geschillencommissie aansluiting zoeken bij het normale spraakgebruik.
De volgorde bij het bepalen van dekking is als volgt. De consument moet aantonen dat er sprake is van een gedekte gebeurtenis volgens de verzekeringsvoorwaarden. Pas daarna komen de eventuele uitsluitingen aan bod. Met zo’n uitsluiting maakt de verzekeraar duidelijk dat er in bepaalde (vaak voorkomende) situaties in ieder geval niet zal worden uitgekeerd. De verzekeraar moet wel onderbouwen waarom zo’n uitsluitingsgrond aan de orde is. Let op: wanneer uw situatie niet in de uitsluitingen beschreven staat, betekent dat niet dat er ‘dus’ dekking bestaat. Immers: de situatie moet in de eerste plaats een gedekte gebeurtenis zijn.
Veel voorkomende uitsluitingen, waarbij de schade niet is verzekerd, zijn:
- Er is geen toestemming gevraagd aan de verzekeraar/alarmcentrale voor het maken van de kosten;
- Medische kosten die voor het begin van de reis te verwachten waren.
- De consument heeft niet de normale voorzichtigheid in acht genomen. Dit speelt vaak bij gestolen bagage.
Lees meer hierover in het kennisdocument ‘Bagage gestolen, maar verzekeraar weigert uitkering’.
In verzekeringsvoorwaarden wordt vaak opgesomd in welke situaties er dekking bestaat. Ontbreken woorden als ‘zoals’ en ‘bijvoorbeeld’, dan is deze lijst limitatief (uitputtend) bedoeld en is er geen ruimte voor een ruimere interpretatie. Voorwaarden van een annuleringsverzekering bevatten bijvoorbeeld vaak een beperkt aantal verzekerde gebeurtenissen. Denk aan ontslag, scheiding of een ernstige ziekte of overlijden van de verzekeringnemer of een nabij familielid. Staat uw situatie er niet bij? Dan is er geen dekking.
De bedragen die vergoed worden, zijn vaak gemaximeerd. Dat betekent dat de verzekeraar mogelijk minder vergoedt dan uw daadwerkelijke schade. Ook kan er sprake zijn van een eigen risico.
Over het algemeen is een schade alleen gedekt wanneer die het gevolg is van een onzeker voorval en/of een onvoorziene situatie.
Tips
- Neem bij het afsluiten van een reis- en annuleringsverzekering de voorwaarden door, zodat u weet wat u kunt verwachten én wat de verzekeraar van u verwacht.
- Verzekeringen verschillen van elkaar, het is zinvol om ze met elkaar te vergelijken.
- Kijk goed welke aanvullende dekkingen/modules bij uw situatie passen en mogelijk goed zijn om mee te verzekeren.
- Sluit de reis- en/of annuleringsverzekering op tijd af. Voor de annuleringsverzekering hebben verzekeraars vaak specifieke regels; de tijd tussen het boeken van de reis en het afsluiten van de annuleringsverzekering is beperkt. Kijk dit goed na in de voorwaarden en voorkom verrassingen.
- Reist u naar een gebied met een (gedeeltelijk) negatief reisadvies (kleurcode geel, oranje of rood)? Kijk dan na in de voorwaarden of de verzekering wel dekking biedt voor een reis naar dit gebied.
- Meestal is toestemming van de alarmcentrale vereist voordat u bepaalde extra kosten op reis gaat maken. Lees de voorwaarden hierover goed door en neem contact op met de alarmcentrale voordat u de kosten gaat maken.
- Gaat u voor een langere periode op reis? De dekking van een reisverzekering is vaak beperkt in aantal dagen. Zo geeft de ene verzekeraar dekking voor 60 dagen achter elkaar, terwijl de andere voor 90 dagen dekking geeft. Vaak is dit aan te passen naar een langere dekking.
- Een reisverzekering is pas geldig als er sprake is van een geboekte overnachting. Schade aan spullen die ontstaat op een dagtrip is met een reisverzekering niet verzekerd.
Meer over dit onderwerp
Lees meer over de voorzichtigheid die een verzekeraar van een reiziger verwacht wanneer het gaat om reisbagage en kostbaarheden in het Kifid kennisdocument ‘Bagage gestolen, maar verzekeraar weigert uitkering’.
Meer informatie over wat een reisverzekering in de regel als basis dekt en wat de mogelijkheden zijn voor uitgebreidere dekking: https://www.consumentenbond.nl/reisverzekering/welke-dekking-heb-ik-nodig.
- Uitspraak GC 2022-0995 (medische noodzaak kon niet worden vastgesteld)
- Uitspraak GC 2022-0655 (huren van studentenverblijf valt niet onder reisverzekering)
- Uitspraak GC 2022-0483 (valschade telefoon: gewone bagage of kostbaarheden?)
- Uitspraak GC 2022-0267 (gebeurtenis niet verzekerd onder de gekozen modules)
- Uitspraak GC 2021-0675 (uitsluitend reizen met recreatief karakter zijn verzekerd)
- Uitspraak GC 2021-0601 (medereizigers hebben kosten wel vergoed gekregen van hun verzekeraars, coulance niet afdwingbaar)
- Uitspraak GC 2021-0257 (reisadvies en kleurcodes Ministerie van Buitenlandse Zaken)
- Uitspraak GC 2021-0015 (ziekte was niet onverwachts, dragen van mondkapje wel onverwachts, maar geen verzekerde gebeurtenis)
- Uitspraak GC 2020-954 (redelijke uitleg; termijn beoordelen of reis kan doorgaan; allrisk dekking)
- Artikel 238 Burgerlijk Wetboek Boek 6 (contra proferentem-regel)
De informatie in dit Kennisdocument is bedoeld om u inzicht en achtergrond te geven in de manier waarop Kifid met klachten over een bepaald onderwerp omgaat. Dit kan u helpen bij de voorbereiding van uw eigen zaak. Uiteraard is elke situatie anders. In uw klachtzaak kan een omstandigheid spelen die wij hier niet hebben genoemd.
